روزی که سازمان یونسکو در یادبود کشته شدگان بنگال ( در سال ۱۹۵۲ ) , ضمن ثبت این روز به نام ” روز جهانی زبان مادری ” همه دولت ها را جهت احترام و حفظ تنوع زبانی فرا خوانده است .
همه ساله به بهانه چنین روزی یونسکو فرصت می یابد تا با صدور بیانیه هایی از تمامی دولت ها بخواهد که حق تحصیل به زبان مادری شهروندان تحت خود را به بهترین شکل ممکن به اجرا درآورند .
ولی در این بین هستند دولت هایی که علی رغم تعهدات بین المللی خود در رابطه با حقوق انسان ها همچنان تعهداتشان را زیر پا می گذارند .
به نظر می رسد حکومت ایران , یکی از ناقضان بزرگ در عرصه ” حق تحصیل به زبان مادری ” محسوب می گردد .
برخوردهای اخیر امنیتی با فعالین ترک در عرصه زبان مادری یکی از موضوعات مهمی بود که جامعه مدنی ایران را وارد شوکی بزرگ نمود .
در این بین معلوم نیست که چرا و به چه دلیل خبر چنین برخوردهای غیر انسان دوستانه ای به نهادهای حقوق بشرفعال در سطح بین الملل منعکس نگردیده است .
در روزهای ۱۹,۲۰ و ۲۱ فوریه امسال ماموران امنیتی ایران با یورش به مراسمات فعالین ترک که قصد برپایی مراسمات بزرگداشت روز جهانی زبان مادری را داشتند ضمن بر هم زدن این مراسمات با ایجاد فضای رعب و وحشت ده ها تن را نیز بازداشت نمود.
بیشتر بازداشتی ها از شهرهای اهر اورمیه ,سولدوز بناب ,تبریزو تهران گزارش شده است .
بیش از یکصد تن از شرکت کنندگان مراسم روز جهانی زبان مادری که در منزل مسکونی یکی از فعالین این شهر گرد هم آمده بودند توسط نیروهای امنیتی این شهر بازداشت و در فواصل زمانی ۱۰ روزه و پس از اخذ بازجویی و با قرار وثیقه های سنگین ( ۲۰ تا ۱۰۰ میلییون تومانی ) آزاد شده اند . ۷ تن از این بازداشت شدگان و به نام های ( ۱- عباس لسانی ۲- ابراهیم رشیدی ۳- صالح ملاعباسی ۴- اکبر ابوالزاده ۵- ابراهیم نوری ۶- بهزاد عبدی و ۷ – عباس نظری ) در نامه ای سرگشاده به مقامات قضایی ایران عنوان نموده اند که جهت گرفتن اعترافات دروغین بشدت زیر شکنجه قرار گرفته اند .
گفته می شود در این بین حکم یک سال زندان فعال مدنی , ” ابراهیم رشیدی” که قبل از این در دادگاهی در تبریز صادر شده بود به اجرا در آمده و وی تا پایان حبس خود در زندان ماندنی خواهد شد .
اسامی دیگر بازداشتی های این مراسم که در خروجی سایت های منتسب به جنبش مدنی و دموکراتیک آذربایجان و همچنین برخی از سایت های حقوق بشر ایران منتشر شده است به قرار زیر می باشد :
رحیم غلامی ، عسگر اکبرزاده , روزبه سعادتی، وحید فائزپور , میثم آزادی , فردین مرادپور , مرتضی صفری، حسن زارعی , آیدین نشاطی، توحید رضایی، میلاد عظیمی، وحید نریمان , نیما عباس پور , سجاد خلیل نژاد مرتضی محمدی،سجاد خوش قدم محمد رحمانی فر , میر یاسین حسینی , سجاد جولانی میثم جولانی , مجید نقی زاده جلال دروگر , سیف الدین موسوی , اوزگور بنایی , عادل مرندی , محرم خورشا , جعفر رستمی , موسی نورمحمدی , وحید زارعی , اسرافیل فتح الله زاده, حسین بالا خوانی , عباس بالا خوانی , علی رضا بیدار, شاپور نصرت پور , اصغر نادری , مهدی رنجیر بلاغی , بیت الله برزگر , حامد صادقی , محمد آخوندی,سیامک مردانی , مرتضی قدرتی , افشین محمدی , بابک علیزاده, احد حسین زاده , سعید معصوم نیا , توحید رضایی , علی فیض پور , رحمان کلیبری , سعید خزر , آرش جعفری , سعید انوری زاده, وحید یوسفیان و عباس صبح مولایی
دیگر مراسمی که در نسیم شهر تهران و با مشارکت بیش از ۲۰۰ تن برپا گردیده بود با حمله نیروهای امنیتی آن شهر , مراسم مذکور به محل درگیری بین نیروهای امنیتی و شرکت کنندگان در این مراسم بدل گردیده است . گفته می شود ؛ در این درگیری۱۵ تن از شرکت کنندگان این مراسم بازداشت شده اند که در میان آنها دو کودک دختر و بنام های فائزه مهدوی ( ۷ ساله ) و فاطمه مهدوی ( ۱۰ ساله ) گزارش گردیده است .
۱۱ تن ازبازداشت شدگان این مراسم شب همان روز و با اخذ مدارک شناسایی به قرار مشروط آزاد گردیده اند . ۴ تن دیگر نیز و به نام های ( اکبر آزاد – علیرضا فرشی – منصور فتحی و اسرافیل سلطانیان ) به بازداشت گاه معروف ” اوین ” انتقال یافته اند . آزاد شدگان اعلام داشته اند که علیرضا فرشی یک از ۴ فرد مذکور به شدت مورد ضرب و شتم نیروهای امنیتی قرار گرفته واز ناحیه سر دچار خونریزی و شکستگی شدیدی گشته است .علیرضا فرشی پیش تر در تاریخ یکم خرداد ۱۳۸۸ و در جریان یک مراسم پیاده روی خانوادگی به علت سر دادن شعار ” ما خواستار مدارسی با محوریت آموزش به زبان ترکی می باشیم ” ضمن اخراج از مقام مدرسی خود از دانشگاه به تحمل ۶ ماه زندان نیز محکوم گردیده بود .
افزودنی است که ؛ بهنام شیخی و حمید منافی نادرلی دیگر فعالان شرکت کننده در این مراسم به ترتیب در روز های چهارشنبه ۱۴ اسفند و شنبه ۱۶ اسفند در رابطه با این موضوع بازداشت گردیده اند.
دو مراسم دیگری نیز که قرار بود در دیگر شهر های آذربایجان ( تبریز و ملکان ) برگزار شود با مداخله نیروهای امنیتی از برگزاری این مراسمات ممانعت به عمل آمده است .
یکی از این دو مراسم علی رغم داشتن وضعیت قانونی خود که در در راستای مصوبه شورای شهر تبریز ( بزرگترین شهر ترک نشین آذربایجان) بود با اعلام لغو ازطرف نیروه های امنیتی مجال برگزاری را نیافته است .
گفته می شود سجاد افروزیان و کریم فیاضی از بانیان مراسم لغو شده شهر ملکان نیز پس از بازداشت و دادن بازجویی در اداره اطلاعات این شهر به قید وثیقه سنگین ۵۰ میلیون تومانی آزاد شده اند . در این بین بهمن خالقی فعال اهل شهر بناب نیز با مراجعه نیروهای امنیتی به محل کارش بازداشت و پس از سپری نمودن چندین روز بازداشت به قرار وثیقه آزاد شده است .
در شهر های مغان – اردبیل و سولدوز ( از شهر های آذربایجان ) نیز فعالین عرصه زبان مادری یا بازداشت و یا پس از فراخوانده شدن به دادگاه مورد محاکمه قرار گرفته اند .
علی بابایی , نصرالله ولیزاده , خالق اکبرزاده , مهدی اصولی , مرتضی پروین , تقی اسکندری و بابک جوانشیر ۷ تن از فعالین مدنی آذربایجانی هستند که یک روز پس از روز جهانی زبان مادری جهت محاکمه اتهامات دو سال قبل خود به شعبه ۱۰۱ دادگاه اردبیل فراخوانده شده اند .
در این بین سعید حسینی و ناصر عبدالحسین زاده دو دانشجوی فعال در عرصه زبان مادری نیز حین توزیع برگه هایی در باب روز جهانی زبان مادری بازداشت و به اداره اطلاعات شهر مغان منتقل شده اند . شاهدان عینی گزارش داده اند که آنها در هنگام دستگیری به شدت مورد ضرب و شتم نیروهای امنیتی قرار گرفته اند .
اسکندر میرزایی فعال زبان مادری در شهر سولدوز نیز به بهانه تلاش برای برگزاری مراسمی در سولدوز بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده است . هنوز از وضعیت نگهداری وی گزارشی ارسال نشده است .