نامه‌ای محرمانه و طرفداری احمدشاه قاجار و مردم از اوردوی عثمانی، اعلان جنگ دولت آنگلوفیل مشروطه به عثمانی و مخالفت شدید احمدشاه با آن
در این مقاله متن نامه‌ای محرمانه و به رمز که علی احسان پاشا فرماندهی اوردوی سیزده عثمانی و آزادسازنده‌ی غرب و شمال غرب آزربایجان در جنگ جهانی اول از همدان (در آن زمان آزادشده توسط اوردوی عثمانی و قرارگاه مرکزی آن در غرب) به وزارت خارجه‌ی عثمانی فرستاده است را آورده‌ام. در این نامه موارد بسیار مهم تاریخ معاصر آزربایجان و ملت تورک ما وجود دارد. از جمله طرفداری احمدشاه و رجال قاجاری و هواخواهی شدید مردم آزربایجان از دولت و اوردوی عثمانی و هماهنگی و همکاریشان با آنها، تمایلات ضد تورک دولت مشروطه‌ی قاجریه و همکاری و همسویی وی با دولت انگلستان و سیاستهای ضد تورکش در منطقه، صرف نظر کردن از فتح و آزادسازی تهران توسط اوردوی عثمانی به خواهش و توصیه‌ی احمدشاه قاجار، ....
مضمون نامه‌ی محرمانه: در دوره‌ی مورد بحث، احمدشاه قاجار متمایل به عثمانی و حامی عملیات اوردوی عثمانی بر علیه انگلستان و روسیه و متحدان مسیحی آنها در ایران بود. احمدشاه از کانالهای رسمی و محرمانه با مقامات نظامی و دیپلوماتیک عثمانی در ارتباط و استشاره بود و در دوره‌ی مذکور اقدامات و تدابیر و عملیات دیپلوماتیک و سیاسی و نظامی عثمانی در اراضی امپراطوری قاجری (فلات ایران ، آزربایجان جنوبی ، تورکمنستان جنوبی , بلوچستان, الاحواز ,خوراسان) در توافق و همگاهنگی با وی انجام می‌گرفت. در دوره‌ی مورد بحث توده و قاطبه‌ی ملل ممالک محروسه قاجاریه (اعم از تورک و غیر تورک) هواخواه احمدشاه و اوردوی عثمانی بودند و در مساجد و جامعها علناً برای سلامتی احمدشاه و پیروزی اوردوی اسلام‌عثمانی دعا می‌کردند. هواخواهی احمدشاه و طرفداری شدید مردم از اوردوی عثمانی، همچنین پیشروی اوردوی عثمانی به سوی تهران، باعث وحشت نفوذی‌های درباری فارس‌گرا و دشمنان عثمانی یعنی انگلستان و روسیه شد.
به همین سبب دولت مردان پارسی که اکثرا نفوذی انگلیس و روسیه بودند و از تورک به شدت نفرت داشتند دست بکار شدند برگترین نفوذی آنها سپهسالار پس از مشورت با سفارتخانه‌های انگلستان و روسیه، تصمیم به انتقال پایتخت و احمدشاه از تهران به مازندران و اعلان جنگ به عثمانی گرفت و این تصمیم خود را سه بار به احمدشاه قاجار ابلاغ کرد. اما احمدشاه که متمایل به عثمانی بود هر سه بار با قاطعیت با آن مخالفت نمود؛ در نتیجه دولت مشروطه، انگلستان و روسیه تصمیم گرفتند که پس از آغاز حرکت اوردوی عثمانی از همدان به سوی تهران، به زور احمدشاه و پایتخت را به مازندران منتقل کنند. دولت مشروطه و ارتش روسیه به منظور ربودن احمدشاه و مقابله با اوردوی نجات‌بخش عثمانی، به گردآوری هزار سرباز و دوازده هزار قزاق و جلب ٥٠ افسر روسی به فرماندهی وادیولئوسکی در شمال تهران آغاز کردند.
احمدشاه با فرستادن شخصی از سلسله‌ی قاجاری و دیگر رجال دولتی هواخواه عثمانی از مقامات سیاسی و نظامی عثمانی تقاضا و بدانها توصیه کردند که برای ندادن بهانه به دست روسیه و انگلستان برای ایجاد هرج و مرج و تجاوز و اشغال بیشتر، اوردوی عثمانی از فتح تهران صرفنظر کرده و در حوالی قزوین‌قوم توقف نماید. در این راستا همچنین استشارات و استفساراتی برای دادن ضمانت و رساندن این پیام به کابینه‌ی وحشت زده‌ی ایران انجام گرفت که عملیات اوردوی عثمانی برای خدمت به اهالی مسلمان و عالم اسلام است و دولت و اوردوی عثمانی معضلات دولت ایران را درک می‌کند، در پی انتقام‌کشی و خونخواهی نیست، و اعضای کابینه‌ی ایران از این جهت می‌بایست آسوده و راحت باشند....
مقامات سیاسی و نظامی عثمانی با خواست و توصیه‌ی احمدشاه و رجال تورکوفیل برای عدم فتح و آزادسازی‌ی تهران موافقت کردند و از فتح تهران منصرف شدند. اما تاریخ نشان داد که خواست و توصیه‌ی احمدشاه اشتباه بود و در کوتاه مدت به سقوط دولت تورک قاجاری منجر شد. حال آنکه اگر تهران توسط اوردوی عثمانی فتح می‌شد، بی‌شک تاریخ به گونه‌ای دیگر ورق می‌خورد و احتمالا دولت تورک قاجاری سقوط نمی‌کرد
حربیه نظارتی
تحریرات دائره‌سی
شیفره قلمی
همدان‌دان خارجیه نظارتِ جلیله‌سینه مورود شیفره‌دیر
٣٧٤-٦٤٠ نومئرو ١٨ آغوستوس سنه ١٣٣٢ تاریخلی تئلئگراف جوابی‌دیر. تهران سفارتِ سنّیه‌سی مصلحت‌گذاری نزهت به‌ی‌‌ده‌ن گله‌ن شیفره‌لی تئلئگراف‌نامه اصلی پوستا ایله تقدیم ائدیلمیش‌دیر. بورادا کرمانشاه شهبندری واسطه‌سی‌یله حل ائتدیریلدی؛ خلاصه‌ده حربیه شیفره‌سی‌یله بر وجهِ آتی عرض ائدییوروم.
Yorumlar